Nüvitismus nedir? (ayrıca bkz. Nüvitik, nüvitsel, boş adam maddeleri)
Başlıbaşına bir etüt mevzuu teşkil eden böyle geniş bir meseleyi burada bihakkın ele almak her ne kadar gücümüzü aşmaktaysa da okurlarımızdan gelen yoğun talep nedeniyle, son zamanlarda trend hatta konsept haline gelen, ne var ki etimolojisi ve içeriği tartışmalı bu kavramı aydınlatmamız farz olmuştur.
Nüvitismus so-called bir akım haline gelmeden önce neydi, nasıl ortaya çıktı?
En eski kaynaklara inanılacak olursa gerçekten de akıma adını veren biri yaşamıştır. (yine bu kaynaklardan bazıları adının nüvit değil "nüvüt" olduğunu iddia etmektelerse de konu şimdilik açıklığa kavuşturulamıştır. Fonetik delil olarak krş. müzik-müzük )
Araştırmacıların çoğu Nüvit'i mitolojik bir arketip olarak kabul etme eğiliminde olmakla birlikte, yine de onun hakkında anlatılanlardan bu pseudo-şahsiyete dair bazı bilgilere ulaşılabilir. İlk gençliğinden itibaren enerji ve eforunu bir değil bin sahada harcayarak sonunda hiçbir şey başaramamak onun için bir idealdi (bazı düşman kaynaklar, bunun bir ideal değil hayatta karşılaşılan sürekli başarısız neticelerin yüceltilme yoluyla yansıtılması olduğunu iddia ederler. Bu konudaki ikincil literatür burada anılamayacak kadar fazladır. Bir değerlendirme için bkz. Şerhli Nüvit Bibliyografyası, biyografik eserler, cilt 5.)
Başlangıcından günümüze Nüvitismus adlı eserde de değinildiği gibi bir kaç kere batı ülkelerine seyahate de çıkan Nüvit buralarda aradığını bulamayarak doğduğu topraklara dönmüştür. Öte yandan Yeni başlayanlar için nüvitismus adlı eserde bu yolculukların onun buhranlı iç dünyasında yarattığı keskin dönüşümler de ayrıntısı ile ele alınır.
Nüvit ya da Nüvüt müzikten şiire, heykeltraşlıktan resme ve yönetmenliğe kadar her naneye bulaşmış fekat muvaffakiyet kaydedememiş bir isim olarak karşımıza çıkıyor. Ona düzülen en büyük övgüler ve atfedilen eserler arasında haikuyu Anadoluya getirmesini (ki bunun üzerine Japonya'da haiku yazılmaz olduğu da rivayetler arasındadır bkz. Doğuşundan nüvit'e haiku, Tokyo, 2066), Kaltak isimli imprivizasyonu (eserin otantik olduğunda şüphe yoktur ancak ismin yakıştırma olduğu açıkça görülüyor) ve bütün zamanların en çok gürültü koparmış, skandala yol açmış sanat eseri olan C-image'ı sayabiliriz.
C-image'ın gerçek kimliği üzerine yazılıp çizilenlerin haddi hesabı yoktur. Tartışmalar haklı olarak Stravinsky'nin Bahar Ayini ile Duchamp'ın Pisuar'ını akla getirmektedir. Kimi araştırmacılar c-image'in 2 saati aşkın uzun bir filmin ancak girişi ya da jeneriği olduğunu iddia etmektedir. Bunlara göre bu kadar meşhur bir eserin bir buçuk dakikadan ibaret olmasına imkan yoktur (bu bağlamda nüvit'in adı megalomanyaklığın tarihine de geçmiştir, yer darlığından dolayı burada giremiyoruz meseleye).
Sinema tarihçilerinin bir çoğu bunu yapılmış ya da yapılacak en kötü film olarak acımasızca eleştirirken, bir kısmı da eseri deneysel film dalında bütün zamanların en önemli, en ihtişamlı debut'u olarak değerlendirmektedir. Bu kadar farklı ve uç yargılara konu olan bir eserin büyük bir eser olduğu her şeye rağmen su götürmez.
Bize ayrılan bu kısa bölümde sizlere aktarabildiğimiz bu bilgileri, Nüvit'in defin töreninde atılan nutkun son cümlesiyle sonlandıralım: "her şey olmaya çalışırken hiçbir şey olamayan biri"
Dr. Stanislav Innocento
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder