Antipodlarda Fusbalem - Dr. Stanislav Innocento

ANTİPODLARDA FUSBALEM

"Ortaçağda fusbalem" sorunsalına en ilginç katkılardan biri İbn Seksek Hırkanyavi tarafından yapılmıştır. Bugün ancak 14. yüzyıldan kalma Sicilya iskemlelerinin arkalıklarındaki fragmanlar sayesinde görüşlerinden haberdar olduğumuz İbn Seksek -ki konuyla ilgilenen herkesin bildiği gibi asırlar boyunca bu iskemlelere yaslanan sırtlar nedeniyle yazıların bir kısmı okunamaz hale gelmiştir- kendisinden önce kimsenin değinmediği bir probleme el atmıştır: Antipodlarda fusbalem. Antipodların gerçekten var olup olmadığına dair Aziz Augustin'den beri devam edegelen tartışmaların bir sonuca bağlanamamasından pek de etkilenmemişe benzeyen Hırkanyavi, olası Antipodların nasıl fusbalem oynayacağına kafa yormayı tercih etmiştir -bu yönüyle uzaya giden herhangi bir semitik olmadığı halde uzay boşluğunda nasıl ibadet edileceğini araştıran sonraki bazı ilim adamlarına benzemektedir (bk. "Uzayda kıble nasıl bulunur?" adlı makale, "Semalarda Semavi Dinler" derlemesi, özel sayı 2)

İbn Seksek'e göre, antipodların ayakları iddia edildiği gibi kafalarında ise fusbalem oynadıkları takdirde asla kafaya çıkamayacakları ortadadır. O halde diye ekler İbn Seksek, fusbalem oynarken topu kaldırmaları için de bir sebep bulunmamaktadır. Aceleci bir akıl yürütmeyle "saçmayavarım" ilkesine göre hareket eden yazarımız antipodlarla "bizim" yarıküremizin sakinleri arasında cereyan edecek bir fusbalem müsabakasının muhtemel sonuçlarını gözden geçirir. Meselenin sosyolojik boyutuna da giriveren Hırkanyavi, uzak gelecekte bütün bir kuzeyyarımküre ahalisinin fusbalem oynarken topa kafa atmaktan aptallaşacağını, buna karşılık yerden oynayan antipodların zeki kalmak suretiyle bir gün kuzeyyarımküreyi rahatlıkla ele geçirebileceklerini iddia eder ve böylece Wells'in, "Morloklar" karşısındaki kaderimize dair kötümser kehanetinin bir çeşit öncülüğünü yapar ister istemez. İbn Seksek daha sonra, güneyyarımkürenin -antipodlar kuramına göre- kuzeyyarımkürenin altında bulunduğunu vurgulayarak, kuzeyyarımkürenin kenarlarında oynanan fusbalem müsabakaları sırasında bazı topların pekala antipodların ülkesine "düşmüş" olabileceğini iddia eder. Eğer bu hipotezi takip edecek olursak Antipodların, buldukları kuzeyyarımküre fusbalem toplarının yapısını ve tarihsel gelişimini incelemek üzere "paleofusbalem" adlı bir bilimsel disiplin geliştirdiklerini tahmin etmenin güç olmayacağının altını çizen İbn Seksek, şimdiye kadar kuzeyyarımkürenin kenarlarında oynanan müsabakalarda aşağı düşen topların adedine dair istatistiksel verilerden hareketle bunların yalnızca kataloglanmasının 565 cilt tutacağını hesaplar ve ilave eder:" bir gün antipodlar ülkesine gidip akademilerini ziyaret ettiğimizde kütüphanelerinde bu ciltleri bulacağımızdan şüphe etmiyorum"

Bu bilgiler "İbn Seksek ve Paleofusbalem" başlığıyla Norveç Bilimler Akademisi'ne sunulan bir tezin sonuç bölümünden derlenmiştir.

Dr. Stanislav Innocento